Üye Girişi
Kullanıcı Adı :
Şifre :
Son Makaleler
Facebook
Haber Bülteni
Ad Soyad :
E-Mail :
Katı' Sanatı Nedir ?
Cuma, 04 Aralık 2015
Katı' Sanatı Nedir ?

Türkçe lügat karşılığı ‘kesmek’ olan  katı ,kağıt veya deri üzerine çizilmiş yazı veya teyzini motifin özel bir keskiyle oyularak başka bir zemine muhallebi adıyla bilenen bir yapıştırıcı ile yapıştırılması işlemidir. Oyma olarak hüns-i  hatlar tabiat ve hayvan figürleri ,çiçekler vazolar ve teyzini motifler kullanıllabilir .Katı yaparken oyulacak kağıt ne kalın ne ince olmalıdır. Genellikle ebruli kağıtlar bitki sularıyla boyanmış kağıtlar kullanılmaktadır. Kağıdı veya deriyi oymak için eskiden kullanılan  nevregen  yerine bugün kreuar dediğimiz özel bir keski ve ince uçlu bir tırnak makası kullanılır. Ayrıca kesme tahtası ,cımbız mühre katı sanatının önemli elemanlarıdır .Türklerin tarihin her döneminde ince sanatlara olan düşkünlüğü örneklerle sabittir. Kökleri Uzakdoğuya (çin) dayanan katı sanatının İslam dünyasına  OrtaAsya kanalından geçerek  geldiği müşahade edilmektedir .14.yy da İslam deri kaplarında görülen deri oyma sanatı 15.yy Timurlu ve Akkoyunlu  döneminde kağıt oyma sanatında değişiklikler gösterir.Tarihçi  Gelibolulu Mustafa Ali Menakıb-ı Hünerveran adlı eserinde 15.yy da Herat’da(afkanistan) yaşayan ve Timurlu hükümdarı Hüseyin Baykara ‘nın himayesinde çalışan ‘’Abdullah Kaatı’’ nın  kağıt oyma sanatının ilk ve en önemli temsilcisi olduğundan bahseder. Kağıt oyma sanatının  Osmanlılara gelişi 16.yy başlarındadır .Özellikle Fatih (deri kap oymalar),2.Beyazıt,Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman döneminde katı önemli bir sanat dali olarak değerli birçok el yazmasının tezhipten sonraki süsü  olmuştur. Bu yazma eserlerde oyma olarak teyzini motiflere ve çiçeklere kadar hemen her şekil denenmiştir. Katı sanatı en yüksek dönemini  16. Ve 17.yy larda yaşamıştır.Osmanlı İmparatorluğunun siyasi. İdari ve ekonomik çöküntüsü her alanda olduğu gibi sanat dallarınada  yansımıştır. 18.yüzyılın ikinci yarısından itibaren gerilemeye yüz tutmuş kağıt ve deri oymacılığıda bu olumsuz gelişmelerin dışında kalamamıştır. Kağıt oyma eserlerin yüzyıllar içinden günümüze kadar uzanan örneklerinin sanatımız açısından önemini gören değerli hoca Ord.prof.dr .Süheyl Ünver kaybolmaya yüz tutmuş olan katı sanatını canlandırılmasında öncülük etmiştir.

Etiketler: Katı sanatı nedir
Yorumlar
Yorum Yazın
İsim:
E-Mail:
Web site / Blog:
Mesajınız:
38 + 39 =